موضوع بحث:
«توصیف ایده تألیف دفترچه تمرین‌های مهارتی برای دروس حوزوی»
مسألهٔ بحث:
کاربرد هر یک از دروس حوزوی در چه مسائلی خود را نشان می‌دهد و چگونه می‌توان از اطلاعات درس‌ها، برای حل مسائل صحنه زندگی استفاده کرد؟
فرضیهٔ بحث:
- علم نافع، علم موجّه است و مواجه با علوم به صورتی‌که فقط معادلات و محاسبات ذهنی باشند و هیچ تأثیری در عمل در هیچیک از حیطه‌های زندگی ایجاد نکنند، مردود است.
- آموزش، در صورتی تحقق می‌یابد که یادگیری حاصل شود و شاخص تحقق یادگیری، توانایی استفاده از اطلاعات در حل مسائل است.
- آموزشی آموزش اثربخش است که بتواند قدرت «تعمیم» در فراگیر ایجاد کند. (یعنی فراگیر بتواند از نمونه‌هایی که در درس حل کرده است قاعده را برای حل مسائل مشابه استخراج کند و پیاده‌سازی نماید.
- تمرینات متناسب با اهداف آموزشی تنظیم می‌شوند بنابراین پیشنهاد می‌گردد تمرینات هر یک از علوم و دروس حوزوی براساس راهبردهای زیر طراحی شوند:
حداقل لازم در منطق:
بتواند گفتارها را به قالب‌های منطقی تبدیل کند و برهان یا مغالطه را استخراج نماید.
حداقل لازم در روش تحقیق:
بتواند مقاله‌ای علمی براساس ضوابط یک تحقیق معیار بنویسید.
حداقل لازم در ادبیات:
بتواند کلام خداوند را ترجمه کند به گونه‌ای که مخاطب علاوه بر تصور معانی، حسّ موجود درعبارات را لمس کند.
حداقل لازم در دین‌شناسی:
بتواند دین را به گونه‌ای معرفی کند که مخاطب علاقمند به زندگی براساس نظرات دین شود.
حداقل لازم در تفسیر:
بتواند وقتی موضوعی مطرح می‌شود، آیات راجع به آن موضوع را به سرعت بازیابی کند و
پیام خداوند در آن آیات را به گونه‌ای توضیح دهد که مخاطب بتواند در زندگی به کار ببرد.
حداقل لازم در حدیث:
بتواند احادیث معتبربرای انتقال نظر دین به مخاطب ارائه کند
به گونه‌ای که مخاطب بتواند در زندگی به کار ببرد.
حداقل لازم در تاریخ:
بتواند حقایق تاریخی را به گونه‌ای کشف کند که برای ایجاد تغییر در آینده بهره‌برداری شود.
حداقل لازم در فقه:
بتواند قوانین خاص درهر موضوعی را از منابع فتوایی استخراج نماید و
برتری و کارآمدی این قوانین را بر قوانین رقیب، عقلاً اثبات کند.
حداقل لازم در فلسفه:
بتواند شبکه هستی ونگرش دین به هستی را با استناد به برهان ترسیم کند.
حداقل لازم در کلام:
بتواند نگرش دین نسبتبه هستی را با استناد به گزاره‌های دین ترسیم کند و
برتری این نگرش برموارد رقیب را با استدلال عقلی ارائه نماید.
حداقل لازم در عرفان:
بتواند امکان رسیدن به شهود خداوند، کیفیت این شهود و مراحل آن را تبیین کند.
حداقل لازم در اخلاق
بتواند فرهنگ اسلام را در موضوعات و جوانب مختلف زندگی با فرهنگ‌های رقیب مقایسه کند.
نمونه از تمرین‌های مهارت‌محور و کاربردی: (از کتاب شرح لمعه / کتاب النکاح: )
- شارع نسبت به موضوعات مختلف توجه و حساسیت یکنواخت نداشته است بلکه به حسب درصد اهمیت وتأثیر هر موضوع در زندگی فردی وجمعی، حساسیت خاصی را ابراز کرده است. برنامه‌های یک فردمسلمان و یک جامعه اسلامی باید با مقدار اهمیت وحساسیتی که شارع نسبت به موضوعات به خرج داده است هماهنگ باشد .ضریب حساسیت شارع در هرموضوعی از طرز بیان او در باره آن موضوع بدست می آید. یک آیه و یک روایت را که بیانگر میزان توجه وحساسیت شارع نسبت به نکاح است بنویسید.
- روایت زیر را دقیقا ترجمه کنید و توصیه ای را که براساس آن به یک جوان مسلمان دارید بنویسید: ” انکحوا الاکفاءوانکحوا فیهم واختاروا لنطفکم “
- در پاسخ به سؤال زیر که معمولا از طرف مردم مطرح می شود چه می گویید؟
حکم نگاه به نامحرم فامیل چیست؟ (جوانب مختلف آنرا از هر دو طرف بنویسید) - شمارا برای عقد کردن دعوت می کنند، در مجلس عقد حاضر می شوید، داماد و عروس هر کدام با عده ای نشسته اند، چشم همه به شمااست تا شروع کنید، چکار میکنید؟ قدم به قدم شرایط لازم در عقد تا اتمام عقد و خواندن صیغه عقد را بنویسید.
- با استفاده از عبارت” النکاح متعلق به الاشخاص لا الاموال “به شبهه خرید وفروش بودن مجلس تعیین مهریه پاسخ دهید.
- به کسی وکالت داده شد تا عروس یا دامادی پیدا کند وبرای موکل عقد نماید، آیا هرتصمیمی وهر کاری که وکیل انجام دهد لازم الاجراء خواهد بود؟
- دوبرادر با خانواده هایشان در یک مجموعه زندگی می کنند و رفت وآمد زیاد با یکدیگر دارند و از جهت محرم نامحرمی به مشقت افتاده‌اند، به شما مراجعه میکنند و راهی برای محرم شدن میخواهند؛ چه راهنمایی به آنها می‌توانید داشته باشید؟
مباحث و مفاهیم کلیدی مرتبط به این بحث:
علوم حوزوی، آموزش کاربردی، آموزش اثربخش، آموزش مهارت‌محور، علم نافع