موضوع بحث:
«اتاق فکر و کانون تفکر» چیست؟ چرا؟ و چگونه؟
مسألهٔ بحث:
چگونه می‌توان تصمیمات تصمیم‌گیران اجرایی را از تصمیم‌گیری براساس تجربیات فردی یا سازمانی، به تصمیم‌گیری دانش‌بنیان ارتقاء بخشید و ریسک تصمیمات را به حداقل کاهش داد و ضریب تأثیر تصمیمات در روندهای آینده را حداکثر کرد؟
فرضیهٔ بحث:
- کانون تفکر = مجموعه‌ای از صاحبان اندیشه و صاحبان تجربه میدانی از رشته‌های مختلف، که موضوعات و مسائل را به صورت میان‌رشته‌ای و آینده‌نگرانه، بررسی می‌کنند و تمام احتمالات ممکن و احتمالات مُرجَّح را تشخیص می‌دهند و آنها را برای تصمیم‌گیر شبیه‌سازی می‌کنند.
- تفاوت کانون تفکر با جلسات مشورتی (بارش فکری)، در روشمندی کانون تفکر و تمرکز آن بر شبیه‌سازی گزینه‌های تصمیم است.
- مدل تصمیم‌سازی بهینه، مدل شبیه‌ساز پنج مرحله‌ای است.
تبیین بحث:
کاهش ضریب خطای تصمیم‌گیری‌ها بالخصوص در تصمیم‌گیری‌های کلان، از اولویت‌های بشری است؛ مدیرانِ تصمیم‌گیر معمولا براساس تجربیاتی که کسب کرده‌اند، گزینه‌های مختلف را تولید و ارزیابی می‌کنند در حالی‌که پدیده‌ها همیشه چندبُعدی و چندزاویه‌ای و چندلایه هستند و جز با روش تحقیق شبکه‌ای و رویکرد سیستمی و میان‌رشته‌ای نمی‌توان بیشترین اطلاعات واقعی را از پدیده‌ها به دست آورد.
این امر سبب روی‌آوردن تصمیم‌گیران به مشاوره با متخصصین شده است اما جلسات مشاوره گرچه شفافیتی را در موضوع ایجاد می‌کند ولی معمولا زاویای پنهان دیگری را آشکار می‌کند که تصمیم‌گیر را به نگرانی می‌رساند و از سوی دیگر به علت روشمند نبودن عموم مشاوران و مشورت دادن‌ها و تعارض نظر مشاوران مختلف، تصمیم‌گیر به ریسک واگذاری تصمیم به نظر مشاور مبتلا می‌شود؛ این فضا سبب شده است که هویتی به نام کانون تفکر شکل پیدا کند تا این مشکل برطرف شود.
در کانون تفکر، تصمیم‌سازی روشمند صورت می‌پذیرد؛ تصمیم‌سازی، مدل‌سازی (شبیه‌سازی روشمند) از انواع تصمیمات ممکن در موضوع است تا اثرات هر یک از تصمیم‌ها ارزیابی وکنترل شوند و در نهایت بهترین مدل ارائه شود و مجموعه فرآیندِ انجام شده در اختیارتصمیم‌گیرنده قرار داده شود.
تصمیم‌ساز همیشه یک گام جلوتر ازتصمیم‌گیرنده است زیرا از قبل تصمیمات احتمالی او را پیش‌بینیکرده و آثار اجرائی آنها را نیز محاسبه کرده است.
هر یک از پنج مرحله مذکور در تصویر فوق، دارای الگوریتم اجرایی است.
(تفصیل بحث «مدل تصمیم‌سازی و تصمیم‌گیری الگوریتمی» در: ص ۸۷۱)
نتایج، آثار و لوازم پذیرش فرضیه:
نمونه پروتکل یک کانون تفکر:
پروتکل کانون تفکر دانشگاه پزشکی
چشم‌انداز:
کانون تفکر دانشگاه پزشکی، مجموعه‌ایی از صاحبان اندیشه در حوزه‌های مختلف علمی است که به عنوان مؤسسه‌ای تخصصی، در محیط رقابتِ میان تصمیم‌سازان، برترین گزینه در مراجعهٔ تصمیم‌گیران است و به عنوان کانون تفکری شناخته می‌شود که:
- جامع‌ترین، دقیق‌ترین و به روز‌ترین اطلاعات را از وضعیت موجود در محور آسیب‌ها و نواقص، انتظارات و نقدها، امکانات وفرصت‌ها دارد.
- مستدل و مستندترین نیازشناسی و شبکه اولویت‌گذاری را ارائه می‌دهد.
- شفاف‌ترین و عملی‌ترین وضعیت مطلوب را ترسیم می‌کند و آینده‌سازی دارد.
- با مزیت‌ترین راهبرد را برای حرکت به سمت وضعیت مطلوب پیشنهاد می‌دهد.
- تفصیلی‌ترین برنامه عملیاتی را با شاخصهٔ کم‌هزینه‌ترین، سریع‌ترین، موثرترین، گسترده‌ترین و هماهنگ‌ترین برنامه با دین در اختیار می‌گذارد.
- در میدان ارزیابی و نقدبرنامه‌ها، برندهٔ همیشگی است.
و شعارِ او که “همکاری کانون تفکر، شرط مدیریت موفقِ” است در میان تصمیم‌گیران مقبول افتاده است.
اهداف:
هدف مرکزی:
تصمیم‌سازی برای تصمیم‌گیرندگان امور پزشکی
اهداف محوری:
- تصمیم‌سازی برای تحول وارتقاء آموزشِ موجود به سوی آموزشِ پژوهش‌محور و خلاق برای تولید علم
- تصمیم‌سازی برای تحول وارتقاء تحقیقاتِ موجود به سوی تحقیقاتِ شبکه‌ای (برآیند تحقیقاتِ بنیادین، اولویت‌محور، کاربردی، میان‌رشته‌ای، تطبیقی)
- تصمیم‌سازی برای تحول و ارتقاءخدماتِ موجود به سوی خدماتِ شبکه‌ای (برآیند خدمات کمی، کیفی، میان‌رشته‌ای، درمحل، با تجهیزات و خدمات دارویی و کمترین هزینه و بیشترین سفارش)
- تصمیم‌سازی برای تحول وارتقاء مدیریتِ موجود به سوی مدیریتِ خلاق (برآیند مدیریت وحدت‌گرا، کثرت‌گرا، مشارکتی، بهره‌وری، سیستمی، استراتژیک، کیفیت محور، تولید محور)
- تصمیم‌سازی برای تحول وارتقاء فرهنگ عمومی طبی و بهداشتی موجود به سوی فرهنگ عمومی عمل‌‌محور (برآیند ارتقاء اطلاعات عمومی طبی و بهداشتی، ارزش شدنِ عمل براساس پروتکل‌های سلامت درمحورهای تغذیه + بهداشت + ورزش + کار + روان، ایجاد مهارت عمل به دستورات طبی وبهداشتی)
- تصمیم‌سازی برای تحول وارتقاء پنج فضای فوق به محیط‌های الکترونیکی
استراتژی‌ها:
استراتژی مرکزی:
حرکت براساس الگوریتم تحقیق و الگوریتم آینده‌سازی در تصمیم‌سازی‌هابرای حرکت به سوی مجموعه پزشکی کارآمد
استراتژی‌های محوری:
- شناسایی مستمر وضعیت موجود در محور آسیب‌ها و نواقص، انتظارات و نقدها، امکانات و فرصت‌ها
- نیازسنجی مستمر و تدوین شبکه اولویت‌گذاری نیازها
- تعریف وضعیت مطلوب در نمای کلان با ملاحظه محورهای آموزش، تحقیقات، خدمات و مدیریت با ملاحظه آینده‌سازی
- تدوین راهبردهای برتر برای حرکت به سمت وضعیت مطلوب
- تدوین مراحل حرکت و برنامه عملیاتی تفصیلی برای رسیدن به وضعیت مطلوب
- شبیه‌سازی روند و بررسی رفتار مدل پیشنهادی
- شناسایی طرح و برنامه‌های رقیب و ارزیابی آنها
- جلب توجه تصمیم‌گیران نسبت به ضرورت و فوائد همکاری با کانون تفکر
- بازسازی ارتباط و هماهنگی با منابع دین در محورهای فوق
نتیجه (ترکیب اهداف و استراتژی‌ها) :
کانون تفکر دانشگاه پزشکی، با پژوهش‌محوری و تدوین عملیاتی آیندهٔ فضای پزشکی در پنج محور آموزش، پژوهش، خدمات، مدیریت و فرهنگ عمومی، حاکم شدن استراتژی‌های زیررا دنبال می‌کند:
استراتژی آموزش خلاق
استراتژی پژوهش شبکه‌ای
استراتژی خدمات شبکه‌ای
استراتژی مدیریت خلاق
استراتژی فرهنگ عمومی عمل محور
استراتژی جامعه پزشکی الکترونیکی
مباحث و مفاهیم کلیدی مرتبط به این بحث:
برنامه‌ریزی استراتژیک، کانون تفکر، تصمیم‌سازی، مدل تصمیم‌سازی پنج مرحله‌ای، شبیه‌سازی تصمیم