موضوع بحث:
«تربیت» چیست؟ چرا؟ و چگونه؟
مساله بحث:
سازه تربیتی مطلوب چگونه است؟ (سازه = مجموعه محوربندی شده، هدف‌گذاری شده، شاخص‌گذاری شده)
پیش فرض ها:
۱. انسان = موجود زنده با بدنی حیوانی، و با قابلیت گسترش ادراک و اراده در مقیاس شبکه هستی. (حیّ مُتالّه)
۲. این انسان دارای نیروی حرکت‌زای غریزه، فطرت، احساسات و عواطف و تمایلات، تفکر و عقل، اراده و انتخاب است که قابلیت تشدید و تضعیف دارد. (سه حیطة شناختی، عاطفی، حرکتی) انتقال به مبانی انسان‌شناسانه
فرضیه بحث:
۱. تربیت به‌معنی عام عبارتست از: جهت‌دهی به قوای انسان برای رشد، به‌طوری که منجر به توانایی انجام مستقل و صحیح یک کار شود. (اثر مورد نظرایجاد شود)
۲. تربیت به‌معنی خاص عبارتست از: زمینه‌سازی برای ایجادمهارت تمرکز در افکار، مدیریت در احساس و رفتار به‌طوری که منجر به رشد فکری،احساسیو رفتاری شود.
۳. رشد به‌معنی عام = گسترش ادراک، احساس و توانایی
۴. رشد به‌معنی خاص = گسترش فهم از حقایق، احساس نسبت به حقایق و توانایی استفاده از حقایق (گسترش وجودی)
۵. هدف تربیتِ انسان، خروج از محدودیت‌های وجودی و اتصال به علم و اراده بی‌نهایت
۶. آموزش و تعلیم، ابزار تغییر در شناخت و احساس انسان است که منجر به تغییر در رفتار می‌شود.) انتقال به بحث تفصیلی از مدل آموزش
تبیین بحث:
منطق برنامه:
۱. شاخص تفکیک حیطه «تربیت اخلاقی» و «تربیت عبادی‌معنوی»، بر «حداقل‌های لازم» و «حداکثرهای مطلوب» بسته شود. (حداقل‌های لازم = استانداردهای سلامت، و حداکثرهای مطلوب = استانداردهای رشد و تعالی)
۲. منطق طراحی، براساس مدل «مساله‌محور» و «فرآیند عمومی برنامه‌ریزی استراتژیک» تدوین شوند یعنی «چگونگی رفع فاصله میان وضعیت موجود و وضعیت مطلوب» با ملاحظه چهار فضای «ضعف‌ها و قوت‌ها –تهدیدها و فرصت‌ها»
۳. لایه‌های برنامه، براساس سه لایه «نگرش‌‌ها و افکار»، «گرایش‌ها و احساس» و «مهارت‌ها و رفتار» تنظیم شود.
۴. محورهای ارتباطی براساس مدل چهارمحوره، معروف دیده شود. (رابطه با خود، محیط، همنوع، خداوند)
نتیجه: ماتریس ارتباط میان این چهار فضا، سازه تربیتی جامع را شکل می‌دهد.
۵. محتوای این سازه، با شش گونه گزاره تامین می‌گردد:
قطعیات عقل نظری و عقل عملی + آیات قرآن + روایات +ادعیه + تاریخ و وقایع + سرگذشت‌های منفی و مثبت انسان‌ها
طرح تفصیلی –قسمت اول: (فضای تربیت اخلاقی)
پیش‌نیاز: آشنایی حداقلی با نقشه هستی و نقشه انسان و نقشه اجتماع و نقشه زندگی (تا بتواند خودش را در شبکه هستی، مختصات‌یابی کند.)
مرحله اول) شناسایی وضعیت موجود خود(در فکر، احساس ورفتار، (ضرب‌در) محورهای ارتباطی چهارگانه) ، شناسایی ضعف‌ها، تهدیدها، قوت‌ها و فرصت‌های (با رویکرد حداقل‌های قطعی متفق‌علیه)
مرحله دوم) شناسایی حداقل‌های لازم در وضعیت مطلوب(در فکر، احساس و رفتار، (ضرب‌در) محورهای ارتباطی چهارگانه)
مرحله سوم) شناخت مهارت‌زا نسبت به چگونگی حرکت (درمحورهای ۱۲گانه) به‌سمت حداقل‌های لازم در وضعیت مطلوب (رسیدن به انسان سالم)
مرحله چهارم) شناخت مکاتب اخلاقی و بررسی تطبیقی آنها
مرحله پنجم) تحلیل و بررسی فضای اخلاقی کشور و جهان(شناخت وضعیت‌های چهارگانه ضعف‌وقوت، فرصت‌وتهدید + راهبردهای اصلاحی)
طرح تفصیلی –قسمت دوم: (فضای تربیت عبادی معنوی)
پیش‌نیاز: آشنایی حداکثری با نقشه هستی و نقشه انسان و نقشه اجتماع و نقشه زندگی (تا بتواند لایه‌های پنهان و روابط نهفته خود در نفس‌اشرا مختصات‌یابی کند.)
مرحله اول) شناسایی وضعیت موجود خود، مانند مرحله اول و با تفاوت رویکرد کشف حداکثری ضعف‌وقوت و تهدیدوفرصت‌ها.
مرحله دوم) شناسایی مراتب حداکثرها در وضعیت مطلوب (در فکر، احساس و رفتار، (ضرب‌در)محورهای ارتباطی چهارگانه)
مرحله سوم) شناخت مهارت‌زا نسبت به چگونگی حرکت (درمحورهای ۱۲گانه) به‌سمت مراتب حداکثرها در وضعیت مطلوب (رسیدن به انسان متعالی)
مرحله چهارم) شناخت مکاتب عرفان عملی و بررسی تطبیقی آنها
مرحله پنجم) تحلیل و بررسی فضای معنوی عرفانی کشور وجهان (شناخت وضعیت‌های چهارگانه ضعف‌وقوت، فرصت‌وتهدید + راهبردهای اصلاحی)
مباحث و مفاهیم کلیدی مرتبط به این بحث:
دین‌شناسی ، آموزش ، سیستم تربیتی، پارادایم شبکه‌ای، حکمت و عرفان