بسم الله الرحمن الرحیم
دانستیم بر اساس تفاوت دید در ملاک خوب و بد مکاتب اخلاقی پدید می آیند . ملاک هایی که بررسی شد عبارت بودند از:
مکاتب غیر توصیفی:
- امر ونهی خدا: خوب وبد چیزی جز امر ونهی خدا نمی تواند باشد وعقل در تشخیص خوب وبد کاره ای نیست (مکتب اشاعره)
- ابراز احساسات: خوب وبد چیزی جز ابراز احساس خوش آمدن یا نا خوشنودی از کاری چیز دیگری نیست ویک امر ثابت واقعی وراء احساسات انسان وجود ندارد. (مکتب حس گراها)
- پسند جامعه: خوب و بد چیزی جز پسند و احساس خوشایند عمومی جامعه نیست و هیچ ارتباطی با واقعیتی در وراء احساسات جامعه ندارد. (مکتب جامعه گراها)
مکاتب توصیفی:
- لذت فردی: آنچه لذت دارد خوب است و آنچه رنج دارد بد است. (مکتب لذت گراها)
- لذت فردی + محاسبه عقلانی برای گزینش لذات در هنگام تزاحم لذات: لذت طولانی وعمیق گرچه رنج اولیه داشته باشد خوب است. و رنج طولانی و عمیق گرچه لذت اولیه داشته باشد بد است (مکتب اپیکوریسم)
- منفعت عمومی: هرکاری که بیشترین نفع را برای بیشترین افراد پدید آورد خوب است و الا بد است. (مکتب بهره جویی یا منفعت عمومی)
- نوع دوستی: کاری که از با روحیه و نیت نوع دوستی انجام شود خوب است و کاری که با نیت منفعت شخصی انجام شود بد است. (مکتب عاطفه گرایان)
- قدرت: کاری که انسان را به قدرت برساند خوب است و کاری که موجب ضعف انسان شود بد است (مکتب قدرت طلبی)
- وجدان: آنچه احساس درونی انسان حکم به خوبی آن می کند خوب است وآنچه احساس درونی حکم به بدی آن کند بد است. (مکتب وجدان گرایی)
- وظیفه: آنچه طبق وظیفه است و با نیت انجام وظیفه اجرا شود خوب است والا بد است. (مکتب کانت)
- بی نیازی از دنیا: آنچه موجب بی نیازی از دنیا شود خوب است وآنچه نیاز انسان به مادیات را بیشتر کند بد است. (مکاتب ترک تعلقات دنیوی)
- سعادت و کمال: آنچه انسان را به سعادت برساند خوب است وآنچه از سعادت دور کند بد است. منظور از سعادت:
- تکمیل طبیعت انسانی (سلامت جسمی وروحی ) با معرفت به فضایل
- تکمیل طبیعت انسانی ( سلامت جسمی وروحی ) با معرفت و عمل به فضایل
- تکمیل طبیعت انسانی ( سلامت جسمی وروحی ) با رعایت اعتدال در صفات
(مکتب سقراط + افلاطون + ارسطو )
نتیجه :
هر رفتاری براساس تصمیمی است .
تصمیمات انسان براساس تشخیص او نسبت به منفعت ها وضررها است .
محاسبه نفع وضرر تابع هدف مطلوب انسان است .
در محاسبه نفع وضرر بایداصول زیر را رعایت کرد :
- فقط خود رانبین ، همه راببین .
- فقط نیازهای مادی رانبین ، همه نیازهای وجودت راببین .
- فقط زندگی موقت دنیا را نببن ، زندگی ابدی را ببین .