کارگاه آموزشی
«نگرشی دیگر به مصیبت و بلا»
مقدمه:
سخن از «مصیبت و بلاء» و «نگرشی دیگر» به آنست. بسیار شنیده و خوانده‌ایم که: «البلاء للولاء»[۱] یا «هرکه در این بزم مقرب‌تراست، جام بلا بیشترش می‌دهند». همچنین بسیار دیده‌ایم که به فرد مصیبت‌زده می‌گویند: «خداوند به شما صبر جمیل و اجر جزیل عنایت فرماید.» شنیدن، خواندن و دیدنی که بینش و نگرش ما را رقم زده و بعضا شبهات و اشکالاتی را در ذهن پدید می‌آورد. اما آیاحقیقت مصیبت و بلاء همین است؟!
در بسیاری از موارد، انسانها به دلیل کاربردی نبودن شناخت و ناتوانی در به کاربستن آگاهی‌ها، در عمل و عینیت زندگی، با مشکلات عدیده و پیش‌بینی‌نشده‌ای روبرو می‌شوند. به راستی چرا قادر به استفاده از معلومات خود در زندگی نبوده و ازشیرینی طعم عمل آگاهانه و عالمانه به آموزه‌های دین بی‌بهره‌ایم؟ جواب در عدم شناخت صحیح از مفاهیم دینی و معرفتی است.
مصیبت و بلاء یک موضوع مستقل و منفرد در گوشه‌ای از زندگی نیست. بلکه یک سیستم[۲] روحی، فکری و رفتاری است که آثار و اهداف تعیین‌شده‌ای را دنبال می‌کند. برای درک حقیقت مصیبت و بلاء و کسب نگرش مطلوب نسبت به آن، باید سیستمی‌‌بودن، هدفمند‌بودن و تأثیر آن در کیفیت زندگی را با استفاده از روش آموزشی خلاق و فعال به دست آورد.از همین رو، «کارگاه آموزشی نگرشی دیگر به مصیبت و بلاء»، با هدف ارائه تبیینی صحیح از حقیقت مصیبت و بلاء و تشریح سیستمی بودن آن، در قالب روش آموزش کارگاهی[۳]، توسط «مؤسسه مطالعات راهبردی علوم و معارف اسلام» تدوین شده و هم‌اکنون در اختیار شما عزیزان می‌باشد.
محتوای کارگاه:
برای شناخت یک موضوع به شکل منطقی وسیستمی، ابتداء باید هدف کلی آن بررسی شود. سپس نقطهٔ شروع فعالیت سیستم تعیین شده و در قدم بعد مهم‌ترین و اساسی‌ترین فعالیت و پردازشی که در سیستم رخ می‌دهد معلوم گردد. در ادامه، راهبردها و راهکارهای عملیاتی سیستم مورد توجه قرار گرفته و نقاط بحران‌زا و خطرآفرین آن مشخص شود. در آخرین قدم نیز خروجی و محصول سیستم موردبررسی قرار گیرد. بر این اساس، هر کارگاه آموزشی از شش مرحله تشکیل شده است: تعیین هدف، نقطهٔ شروع، نقطهٔ مرکزی، برنامهٔ حرکت، نقاط بحران و نقطهٔ مقصد. عناوین هریک از این مراحل، در این کارگاه نیز عبارتند از:
مصیبت و بلاء، رمز خوشبختی (تعیین هدف)
واقعیت زندگی (نقطهٔ شروع)
فعال‌سازی ظرفیت‌ها (نقطهٔ مرکزی)
استرجاع صبورانه (برنامهٔ حرکت)
خطرها در مسیر (نقاط بحران)
زندگی خوب و شیرین (نقطهٔ مقصد)
- جمله‌ای معروف است که مضمون آن در روایات نیز وارد است. این جمله یعنی: «مصیبت و بلاء، نتیجهٔ قرابت ومحبت است. هرکه قرابت و محبتش نسبت به خدا بیشتر، بلاء و مصیبتش در زندگی هم بیشتر.»[↩]
- سیستم به ساده‌ترین و کوتاه‌ترین بیان یعنی: مجموعه‌ای از اجزاء هدفمند و مرتبط با هم.[↩]
- به منظور کسب آگاهی بیشتر از راهبردها و راهکارهای این روش تحقیقی و آموزشی، به دو کتاب «راهنمای تحقیق با اقتباس از نگرش اسلام به علم و هستی» و «راهنمای تدریس با اقتباس از نگرش اسلام به علم و علم‌آموزی» تألیف حجهٔ‌الاسلام و المسلمین حاج شیخ عبدالحمید واسطی مراجعه نمایید.[↩]