بسم الله الرحمن الرحیم
انسان شناسی
سؤالات و مسائل مربوط به حوزهٔ انسانشناسی:
- انسان کیست؟ چیست؟
- انسان چگونه پدید آمده است؟
- آیا انسان ابعاد متفاوتی دارد؟
- آیا واقعا روح وجود دارد؟
- ارتباط روح با بدن چیست؟
- ذهن چیست؟
- چه ارتباطی با روح وبدن دارد؟
- فطرت چیست؟
- منشأ فطریات کجاست؟
- فطریات چه تأثیری در زندگی دارند؟
- نیازهای انسان کدامند؟
- اولویت بندی این نیازها چگونه است؟
- آیا غریزه، عاطفه، وجدان با فطریات فرق دارند؟
- کارکرد هر کدام چیست؟
- هویت انسانی چیست؟
- بحران هویت چگونه بوجود می آید؟
- این بحران چگونه قابل درمان است؟
- فرآیند تصمیم گیری در انسان چگونه است؟
- سرچشمه های انتخاب واختیار کدامند؟
- مسؤولیت ووظیفه چیست؟
- حق وتکلیف چه ارتباطی با هم دارند؟
- تربیت چیست؟
- آیا انسان قابل تربیت است؟
- فرق مرد وزن در کجاست؟
- علت تفاوت های حقوقی و فرهنگی آنها در چیست؟
- انسان کامل کیست؟
- چگونه می توان کمال را تشخیص داد؟
- چگونه می توان به کمال رسید؟
- هدف انسان در هستی چیست؟
- جایگاه انسان در هستی چیست؟
- عوامل تأثیر گذار در انسان کدامند؟
اهداف درس انسانشناسی:
انتظار می رود فراگیر پس از اتمام این درس موارد زیر را دارا باشد:
سطح انتظار |
نوع انتظار |
|
دانشی
|
تعاریف و مبانی |
۱. بتواند انسان شناسی را تعریف کند ومحورهای انرا برشمارد. ۲. ضرورت انسان شناسی و انواع آن را تشریح کند. ۳. فهرست سؤالات مطرح پیرامون انسان را ارائه دهد. ۴. انسان را تعریف کند. ۵. ابعاد انسان را تشریح کند. ۶. منشأ پیدایش انسان را توضیح دهد. (آفرینش نخستین + چگونگی گسترش) |
هویت انسانی |
۷. نفس و روح را تعریف کند. ۸. علائم وجود روح را برشمارد. ۹. ماهیت وسرشت انسانی را تبیین کند. (انسانیت به چیست؟ طبیعت مشترک و ویژگی های آن) ۱۰. لایهها و ابعاد روح را برشمارد. (قوای نفس) ۱۱. نقش ذهن و ارتباط آن با روح را تشریح کند. ۱۲. ارتباط روح با بدن را توضیح دهد. ۱۳. فطرت را تعریف کند. ۱۴. شر یا خیر بودن فطرت را تشریح کند. ۱۵. محتوی درونی هنگام تولد را توضیح دهد. (تولد بدون ادراک از حقایق یا با ادراکات) ۱۶. شخصیت را تعریف کند و نحوه شکل گیری آن را توضیح دهد. ۱۷. نیاز هاو امیال بشر را فهرست کند و طبقه بندی نماید. (اولویت بندی) ۱۸. غریزه، عاطفه، وجدان و احساس راتعریف کند وجایگاه هر یک را در وجود انسان نشان دهد. |
|
حرکت وزندگی |
۱۹. زندگی را تعریف کند وابعاد آن را توضیح دهد. ۲۰. تصمیم گیری و انتخاب را تعریف کند. ۲۱. اراده واختیار را تعریف کند. ۲۲. علائم مختار بودن انسان را برشمارد. ۲۳. نقش مختاربودن انسان در تعریف زندگانی را توضیح دهد. ۲۴. قوانین حاکم برفرآیند تصمیم گیری وانتخاب را تشریح کند. ۲۵. حق را تعریف کند و حقوق انسان در هستی را تشریح کند ۲۶. مسؤولیت را تعریف کند و مسؤولیت انسان در این هستی را تبیین نماید. ۲۷. مرد بودن و زن بودن را تعریف کند و منشأ تشابه ها و تمایزات آندو را توضیح دهد. ۲۸. تساوی انسان ها وتمایز آنها وثمرات این تساوی وتمایزات را تشریح کند. ۲۹. تربیت راتعریف کند واصول ایجاد ویا تغییر یک رفتار در انسان را توضیح دهد. ۳۰. ارتباط انسان با اجتماع و ابعاد روحی وشخصیتی آن راتوضیح دهد. (قواعد کلی تأثیر وتاثر در یکدیگر) |
|
هدف جوئی |
۳۱. اساسی ترین هدف انسان در هر گونه فعالیت وتصمیم را تبیین کند. (کمال یابی) ۳۲. کمال وسعادت راتعریف کند و معیار تشخیص آن را توضیح دهد. ۳۳. لذت را تعریف کند ونقش آن در فعالیت انسان را تعیین نماید. ۳۴. ابدیت را تعریف کند ونقش آن در زندگی انسان را توضیح دهد. ۳۵. موقعیت انسان در این هستی را تشریح کند. ۳۶. ارتباط انسان با خالق را توضیح دهد. ۳۷. ضوابط یک انسان کامل را برشمارد. |
|
روانی |
|
۱. بینش جدیدی نسبت به انسان و هویت انسانی و جایگاه انسان در هستی پیدا کرده باشد. (بطوریکه بتواند تفاوت دید قبل ودید فعلی خود را در قالب یک مقاله ۴ صفحهای ارائه نماید.) ۲. اهمیت دقت به تفاوت انسان فقط مادی و انسان متصل به مجردات، را در برنامه ریزی زندگی دریافته باشد. (بطوریکه بتواند در یک مقاله ۴ صفحه ای این اهمیت را بیان کند.)
|
مهارتی |
|
۱. بتواند اهمیت ونقش شناخت تفاوت انسان فقط مادی و انسان متصل به مجردات را به صورت یک سخنرانی نیم ساعته ویک مقاله ۴ صفحه ای بیان کند. ۲. ادعای خود در مورد مادی نبودن انسان، مختار بودن او، صاحب فطرت ووجدان عمومی بودن را با استناد به علائم معتبر نشان دهد. ۳. بتواند یک انسان کامل را ترسیم کند. |
سرفصلهای درس مبانی کلام ۱ (انسان شناسی)
مقدمه: اهداف و انتظارات از درس
فصل اول: تعاریف و مبانی
- تعریف انسان شناسی و ساختار آن
- ضرورت انسان شناسی
- انواع انسان شناسی
- فهرست سؤالات پیرامون انسان شناسی
- تعریف انسان
- ابعاد انسان
- منشأ پیدایش انسان
فصل دوم: هویت انسانی
محور اول:
- تعریف نفس وروح
- علائم وجود روح
- ماهیت وسرشت انسان
- طبیعت مشترک وویژگی های آن
- تعریف فطرت و چگونگی آن
محور دوم:
- محتوی نفس در بدو تولد
- تعریف شخصیت ونحوه شکل گیری آن
- تعریف غریزه، عاطفه، وجدان، احساس وجایگاه هر یک در وجود انسان
محور سوم:
- لایه ها وابعاد روح (قوای نفس)
- ارتباط روح با بدن
- ارتباط روح با ذهن
محور چهارم:
- فهرست نیازها وامیال بشر
- طبقه بندی نیازهای بشر
فصل سوم: حرکت وزندگی
محور اول:
- تعریف زندگی
- ابعاد زندگی
محور دوم:
- تعریف تصمیم وانتخاب
- فرآیند تصمیم گیری وانتخاب
- تعریف اراده واختیار
- علائم مختاربودن انسان
- نقش اختیار در طرح زندگی
محور سوم:
- تعریف حق
- فهرست حقوق انسان در هستی
- تعریف مسؤولیت
- فهرست مسؤولیت های انسان درهستی
محور چهارم:
- اصناف انسانی
- تساوی وتمایزات انسان ها
محور پنجم:
- تعریف تربیت
- اصول تربیت وتغییر رفتار در انسان
- ارتباطات انسان با اجتماع وفرآیند اجتماعی شدن
محور ششم:
- هدف انسان در زندگی
- تعریف کمال
- تعریف سعادت
- معیار تشخیص کمال وسعادت
- تعریف لذت ونقش آن در زندگی
- تعریف ابدیت ونقش آن در زندگی
- موقعیت انسان درهستی
- ارتباط انسان با ماوراء
- ضوابط وخصوصیات یک انسان کامل
نتیجهگیری:
- نگرش صحیح به انسان
- اهمیت شناخت تفاوت انسان مادی و معنوی
- جایگاه انسان در هستی
- منابع وصاحب نظران
- سؤالات و مسائل آینده
نمونه منابع:
ردیف |
نام کتاب |
مؤلف |
۱ |
انسان شناسی |
محمود رجبی |
۲ |
معرفت نفس |
آیت الله حسن زاده آملی |
۳ |
الانسان قبل الدنیا وفی الدنیا |
علامه طباطبائی |
۴ |
اسلام و روانشناسی |
دکتر بستانی |
۵ |
کتاب النفس اسفار |
صدر المتالهین |
۶ |
تهذیب الاخلاق |
مسکویه |
۷ |
انسان موجود ناشناخته |
الکسیس کارل |
۸ |
درآمدی بر تعلیم وتربیت اسلامی |
مرکز جهانی علوم اسلامی |
۹ |
انسان در جستجوی معنی |
فرانکل (ترجمه: معارفی) |
۱۰ |
خودشناسی برای خودسازی |
آیت الله مصباح |