بسم الله الرحمن الرحیم

دسته‌ها
محصولات

اخلاق کاربردی

موضوع بحث:

 «توصیف ایده تألیف کتاب اخلاق حرفه‌ای و کاربردی»

مسألهٔ بحث:

نظام اخلاقی اسلام چگونه است؟ دستورالعمل‌های اخلاقی به صورت بسته‌های عملیاتی برای اصلاح و بهبود روحی و رفتاری چگونه به دست می‌آیند؟

فرضیهٔ بحث:

  1. ازخروجی‌های مورد انتظار و بسیار حیاتی حوزه‌های علمیه، طلاب با مهارت مشاوره در اصلاح و ارتقاء روحی روانی مراجعه‌کنندگان است؛ برای دست‌یابی به این خروجی نیاز به متن درسی و ارتقاء سطح تحلیل در تحلیل‌های روحی روانی است.
  2. کتاب درسی در این فضا باید بتواند توانایی‌های زیر را فعال کند:
  3. فلسفهٔ اخلاق را به گونه‌ای بشناسد که بتواند فرهنگ و اخلاق اسلام را در یک دستگاه و نظام رفتاری بر اساس معادلات عقلانی تبیین کند و در یک جدول تطبیقی با نظام‌های فرهنگی و اخلاقی دیگر مقایسه نماید.
  4. بتواند فهرستی از قواعد پایه و مبنایی دستگاه اخلاقی اسلام را تهیه کند و موقعیت هر یک را در این دستگاه توضیح دهد به گونه‌ای که کاربرد قاعده در تصمیمات و رفتارها برای مخاطب ملموس شود.
  5. بتواند شبکهٔ کلان زندگی، تمدن، حکومت و زیرسیستم‌های آن را به تصویر بکشد و نیازمندی‌های هر قسمت به فرهنگ و اخلاق خاصِ‌ خود را توضیح دهد به گونه‌ای که مخاطب فهرستی طبقه‌بندی شده از نیازهای فرهنگی و اخلاقی بشری را به دست آورد.
  6. بتواند عناوین و موضوعات فرهنگی و اخلاقی را با مسائل و مشکلات امروز زندگی مرتبط کرده، ترجمهٔ مناسب از هر یک از عناوین اخلاقی ارائه نماید.[۱]
  7. بتواند موضوعات فرهنگی و اخلاقی را از جهت موضوع‌شناسی با مراجعه به منابع مربوطه توصیف کند[۲] به گونه‌ای که متخصّصین هر موضوع این توصیف را معتبر بدانند.
  8. کیفیت تولید و پیدایش «بایدها و نبایدها»، «خوب و بد» را بشناسد و بتواند آن را به گونه‌ای به مخاطب نشان دهد که پشت‌صحنه‌های تصمیمات و رفتارهای او برایش آشکار شده، به دنبال تغییر در نگرش[۳] و رفتار برآید.
  9. بتواند نظریات مختلف در مورد «سعادت»، «کمال»، «عدالت» و «ایمان» را در یک جدول تطبیقی ارائه کند به گونه‌ای که این مفاهیم از مفهومی اجمالی برای مخاطب به مفاهیمی دارای شاخص قابل اندازه‌گیری تبدیل شود.
  10. مدّعیات روان‌شناسی رشد و روان‌شناسی تربیتی[۴] را بشناسد[۵] و بتواند در یک جدول تطبیقی با نظرات اسلام[۶] مقایسه کند.
  11. مدّعیات جامعه‌شناسی[۷] را بشناسد و بتواند در یک جدول تطبیقی با نظرات اسلام مقایسه کند.
  12. بتواند مکاتب مختلف اخلاقی را در یک جدول تطبیقی با مکتب اخلاقی اسلام مقایسه کند و مخاطب را برای حکم به برتری آن به قضاوت بکشاند.
  13. بتواند راجع به فرهنگ و مهندسی فرهنگی و ابزارهای فعّال[۸] مثبت و منفی در این مورد مقاله‌ای علمی ارائه کند.
  14. بتواند رابطهٔ نگرش‌ها، قوانین و فرهنگ‌ها را به صورت معادلات راهبردی ارائه نماید و نقش ذهن، خواطر، گرایش‌ها و تمایلات و دریافت‌های قلبی در تغییر رفتارها را تبیین کند و برنامهٔ عملیاتی برای بهینه‌سازی آنها عرضه نماید.
  15. بتواند نگرش خود به اخلاق را از «دستوراتی برای تغییر رفتارهای فردی» به «معادلات مهندسی فرهنگی جامعه» ارتقاء بخشد به گونه‌ای که در جلسات مشاورهٔ فرهنگی برای مجموعه‌ها و سازمانها، احکام اخلاقی اسلام را با زبان مهندسی فرهنگی و برنامهٔ راهبردی برای تحقق آن ارائه نماید.
  16. بتواند فهرستی از نقاط تعارض و تزاحم‌ مسائل اخلاقی تهیه کند و راه‌حل آنها را ارائه نماید به گونه‌ای که مخاطب هنگام مواجهه با این موارد، بتواند تصمیم صحیح بگیرد و رفتار درست را بروز دهد.
  17. بتواند رفتارها و تصمیمات شخصیت‌های مرجع و الگو (اعمّ از معصومین، علماء و بزرگان) و وقایع و داستآنهای اخلاقی را برای دست‌یابی به ملاک تصمیم و رفتار، تحلیل کند و با شواهد و مستندات طوری به مخاطب ارائه نماید ‌که موجب فعّال‌سازی او برای ایجاد تغییر در رفتار شود.
  18. بتواند صفات اخلاقی مثبت و منفی را به گونه‌ای تبیین کند که مخاطب در عمل بتواند تشخیص دهد و اندازه‌گیری کند و برنامهٔ قدم به قدم برای تقویت یا اصلاح آن در دست داشته باشد.
  19. مدّعیات دوره‌ها و کلاس‌های موفقیت، ان‌.ال.پی، آرامش و تمرکز ذهن، یوگا، و… را بشناسد و بتواند در یک جدول تطبیقی با نظرات اسلام، برتری مدل اسلام را به قضاوت مخاطب بگذارد و برنامه عملیاتی برای اجرای مدل اسلام به مخاطب عرضه کند.
  20. مهارت‌های زندگی[۹] را بشناسد و بتواند بر اساس اخلاق و فرهنگ اسلام، دستورالعمل‌های قدم به قدم برای تحقّق این مهارت‌ها ارائه نماید.
  21. بتواند برای هر موضوع اخلاقی و فرهنگی، حداقل یک آیه یا روایت ارائه کند.
  22. بتواند شیوه‌های تربیتی اخلاقی مختلف را در یک جدول تطبیقی ارائه دهد و تفاوت شیوهٔ تربیتی عرفان با شیوهٔ تربیتی اخلاق را با شواهد و مستندات نشان دهد.
  23. کیفیت عملیاتی کردن دستورات اخلاقی را در کارگاه عملی تمرینی[۱۰] و کارگاه مدیریت فرهنگی، تمرین کرده باشد.
  24. حداقل شاخص‌های رفتاری سه‌گانهٔ «تواضع، تمیزی و‌ نظم» را در خود تبدیل به عادت کرده باشد.

حداقلی قطعی:

بتواند فرهنگ اسلام را در موضوعات و جوانب مختلف زندگی با فرهنگ‌های رقیب مقایسه کند.

مباحث و مفاهیم کلیدی مرتبط به این بحث: علوم حوزوی، اخلاق کاربردی، عرفان عملی، سیستم اخلاقی، سیستم فرهنگی


  1. مثلاً: اخلاق مدیریت، اخلاق خانواده، اخلاق حکومت، اخلاق رسانه، اخلاق آموزش، اخلاق پزشکی، اخلاق بین‌الملل، اخلاق نقد، اخلاق جنسی، اخلاق زیستی، و….[]
  2. مثلاً: برای بحث در اخلاق پزشکی، فضای حاکم بر سیستم بهداشت و درمان استخراج شود.[]
  3. مبانی نگرشی تولید اعتباریات در بحث از مکاتب حقوقی و اخلاقی ارائه می‌شوند.[]
  4. در بحث شخصیت و هویت، رفتار، لایه‌های شخصیتی، مراحل رشد، تربیت، مدل‌های تربیتی، منشأ‌ ناهنجاری‌های رفتاری، مدیریت احساس، هوش هیجانی، انگیزش، و….[]
  5. در فضای موضوع‌شناسانه.[]
  6. که متّخذ از متخصّصین رشتهٔ اخلاق و فرهنگ اسلامی است. (این هدف در سطح تخصّصی تبدیل به استخراج نظر اسلام و اثبات برتری آن می‌شود.) []
  7. در بحث نیاز، رفتارهای اجتماعی، گروه‌های اجتماعی، ارزش‌های اجتماعی، فرهنگ، جامعه‌پذیری، اقشار اجتماعی، هنجارها و ناهنجاری‌های اجتماعی، توسعهٔ انسانی، و….[]
  8. رسانه و فرهنگ‌سازی رسانه‌ای، تبلیغات و جنگ‌های روانی، بازی‌ها و مدها و… را موضوع‌شناسی کند.[]
  9. مانند: مهارت تصمیم‌گیری، مهارت تفکر و حلّ مسأله، مهارت نقد، مهارت ارتباط مؤثّر، مهارت مشارکت و… (بتواند مهارت‌های لازم برای زندگی را بر اساس نگرش اسلام تعریف و تدوین کند.) []
  10. مثلاً برای خوش‌خویی و کنترل غضب در کارگاه مدیریت احساس شرکت کند و با موقعیت‌های شبیه‌سازی شدهٔ طغیان غضب روبرو شود و عکس‌العمل خود را مدیریت کند و راهکارهای ارائه شده توسط استاد را به کار ببندد و با مشکلات و موانع مواجه شود و راه‌حل‌ آنها را به دست بیاورد و دوباره به کار ببرد. یا در کارگاه حضور قلب در نماز شرکت کند و….[]

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد.